Jeugdautoriteit: Continuïteit jeugdhulp steeds meer in gevaar
Ten opzichte van vorig jaar zijn de problemen in de jeugdsector eerder groter dan kleiner geworden. Aanbieders met acute financiële problematiek vertegenwoordigen inmiddels zo’n 30% van de omzet in de sector. Dit betekent tegelijk een bedreiging voor de continuïteit en voor de toegankelijkheid van de jeugdzorg. Dit komt naar voren in de Stand van de Jeugdzorg 2024 van de Jeugdautoriteit, een vervolg op de Stand uit 2023.
De jeugdzorg kent in 2024 nog steeds veel problemen. De kosten stijgen fors, terwijl het gebruik nauwelijks meer toeneemt. Vooral middelgrote en grote jeugdhulpaanbieders hebben te maken met hoog ziekteverzuim, inhuur van extern personeel en tarieven die onder druk staan. De problemen in de jeugdzorg zijn daarmee niet nieuw ten opzichte van de vorige Stand van de Jeugdzorg. Ondanks de ambitieuze voornemens in de Hervormingsagenda, lijken problemen vooralsnog niet minder groot te worden.
“Hoewel er het afgelopen jaar veel werk is verzet, leiden de versnippering van de sector en de vele belangen en discussies ertoe dat de snelheid in het doorvoeren van veranderingen laag is”, aldus Kees van Nieuwamerongen, directeur van de Jeugdautoriteit. Als voorbeeld geldt de afbouw van de gesloten jeugdzorg die sinds 2022 gestagneerd is op een totale bezetting van rond de 500 plaatsen. Alternatieven komen moeizaam tot stand, of tegen hoge kosten. Wat verder opvalt is dat de sector nog steeds weinig aandacht heeft voor kosteneffectiviteit van jeugdinterventies, terwijl dit kan helpen kosten te beheersen.
Schouders eronder
De huidige problemen maken het belang van tijdig sturen door het Rijk, gemeenten en aanbieders extra groot. “Maar doordat aanbieders en gemeenten vaak ieder voor zich het wiel opnieuw uitvinden, ontbreekt het aan een gezamenlijke aanpak al wordt daar in de Hervormingsagenda wel voor gepleit”, zegt van Nieuwamerongen. “Het is belangrijk dat de partijen niet wachten op nieuwe wet- en regelgeving voordat ze in actie komen, maar gezamenlijk de schouders eronder zetten om de continuïteit van jeugdzorg te waarborgen”.
Ervaringen andere zorgsectoren
De jeugdsector blijft achter in vergelijking met andere zorgsectoren, blijkt verder uit de nieuwe Stand van de Jeugdzorg. Bijvoorbeeld als het gaat om de kwaliteit van de bedrijfsvoering en governance, het bieden van passende zorg en regionale en domeinoverstijgende samenwerking. Het is volgens de Jeugdautoriteit van belang dat partijen meer kijken naar ervaringen in andere zorgsectoren en die benutten ter verbetering van de jeugdzorg. Ook kan meer gebruik worden gemaakt van bestaande wetenschappelijke inzichten als het gaat om het zo efficiënt en effectief mogelijk organiseren van zorg.
Vooruitgang
Ondanks het gebrek aan snelheid waarmee veranderingen tot stand komen, staat de sector niet volledig stil. Gemeenten en aanbieders verstaan elkaar steeds beter, communiceren vanuit een gelijkwaardiger speelveld en gemeenten hebben meer jeugdzorgkennis opgebouwd. De Hervormingsagenda Jeugd biedt aanknopingspunten voor verbetering van het stelsel en het borgen van voldoende zorgaanbod voor jeugdigen. “Al lijkt concrete uitwerking van de voorgestelde hervormingen in de praktijk veel tijd te vergen”, zegt Van Nieuwamerongen, “terwijl er vandaag al een wereld te winnen is als het gaat om het professionaliseren van de sector.”